Andrzej Różycki i Zofia Rydet, 1989
Andrzej Różycki
Urodził się 10.08.1942 roku w Baranowiczach. Od 1969 roku mieszka w Łodzi. Dzieciństwo spędził w Żychlinie. Członek ZPAF od 1966, a od 2002 członek honorowy. W 2009 roku odznaczony medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. W latach 1960-65 studia z zakresu konserwacji zabytków i muzealnictwa na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1963 roku należał do grupy fotograficznej Rytm. Brał udział w wystawach i wystąpieniach Studenckiego Twórczego Klubu Filmowego Pętla Grupy Twórczej Krąg. W latach 1967-69 pracował jako fotoreporter dla toruńskich "Nowości". Od 1964 do 1969 roku członek grupy Zero 61 a od 1970 do około 1977 roku Warsztatu Formy Filmowej, działającym w szkole filmowej w Łodzi. W latach 1969-1975 studiował reżyserię filmową w PWSFiT w Łodzi. W 1968 roku brał udział Wystawie Fotografii Subiektywnej w Krakowie, a w 1971 roku Fotografowie poszukujący w Warszawie, które były najważniejszymi dla rozwoju fotografii modernistycznej, zmierzającej do konceptualizmu. W 1973 brał udział w Akcji Warsztat (Muzeum Sztuki w Łodzi).
Od początku lat 80 do ok. 1990 uczestnik wielu działań w ramach Kultury Zrzuty, m.in. wystawy w łódzkiej galerii Czyszczenie Dywanów, Galerii-Świetlicy U Zofii (1987), i w publikacjach w "Tangach". Ale jak słusznie zauważyła Zofia Fijałkowska (Zocha) nie należał on do podstawowego składu zrzuty, a był "artystą osobnym", który z nią współpracował. Warto zaznaczyć, że jako jedyny przedstawiciel WFF w 1979 roku wpłynął ideowo na kształtowanie się grupy Łódź Kaliska, z którą pozostawał w bliskich kontaktach towarzyskich. Brał udział m.in. w plenerze w Teofilowie w 1983 roku.
W końcu lat 80. i w latach 90. przede wszystkim zainteresowany był filmem. M.in. stworzył cykl filmów dla telewizji polskiej Era Wodnika. Autor na nagradzanych na wielu festiwalach filmów, w tym najwybitniejszych, jak Nieskończoność dalekich dróg. Podpatrzona podsłuchana Zofia Rydet A.D. 1989 i Fotograf Polesia (2001) o Józefie Szymańczyku, zawodowym fotografie, który w końcu lat 30. stworzył unikatową kolekcję portretów w okolicach Kosowa Poleskiego. W 1986 przy okazji jubileuszu dwudziestopięciolecia grupy Zero 61 miała miejsce indywidualna ekspozycja Różyckiego pt Resekcja wspomnień z okolic <Zatrutych studni> (Galeria PSP, Toruń). Jest ona ważną także innego powodu, ponieważ artysta rozpoczął pracę na autocytatem, związanym z nowym kontekstem i odczytywaniem fotokolażu Zatruta studnia (Muzeum Historii Fotografii w Krakowie), polegającym na próbie odcięcia się sentymentalizmu z czasów Zero 61.
W 2010 roku został odznaczony medalem Gloria Artis w uznaniu pracy artystycznej.
Zaświadczenie chrztu Andrzeja Różyckiego
Od końca lat 60. do początku lat 90. XX wieku związany z Łódzkim środowiskiem neoawangardy. Uczestniczył w jej najważniejszych manifestacjach. W latach 70. i 80. związany z Wytwórnią Filmów Oświatowych w Łodzi, w której zrealizował kilkadziesiąt filmów dokumentalnych, głownie o tematyce etnograficzno-antropologicznej. Stał się wyjątkowym w skali kraju, a może i Europy miłośnikiem, znawcą i kolekcjonerem ostatnich dokonań z zakresu polskiej sztuki ludowej z zakresu: malarstwa, rzeźby i ceramiki, gromadząc znacząca kolekcję w skali kraju. W 1979 roku brał udział w najważniejszej historycznej prezentacji polskiej fotografii, jaka odbyła się po 1945 roku pt. Fotogarfia polska 1839-1979 w International Center of Photography w Nowym Jorku. W następnym roku wystawa ta przeniesiona została do Centrum Georges Pompidou w Paryżu.
Andrzej Różycki, [Bez tytułu], 1959. Jest to pierwsza zachowana fotografia artystyczna
Od początku lat 80 do ok. 1990 uczestnik wielu działań w ramach Kultury Zrzuty, m.in. wystawy w łódzkiej galerii Czyszczenie Dywanów, Galerii-Świetlicy U Zofii (1987), i w publikacjach w "Tangach". Ale jak słusznie zauważyła Zofia Fijałkowska (Zocha) nie należał on do podstawowego składu zrzuty, a był "artystą osobnym", który z nią współpracował. Warto zaznaczyć, że jako jedyny przedstawiciel WFF w 1979 roku wpłynął ideowo na kształtowanie się grupy Łódź Kaliska, z którą pozostawał w bliskich kontaktach towarzyskich. Brał udział m.in. w plenerze w Teofilowie w 1983 roku.
Andrzej Różycki, Sztuka porozumienia i dialogu, "Tango", 1984, wł. K. Jurecki
W końcu lat 80. i w latach 90. przede wszystkim zainteresowany był filmem. M.in. stworzył cykl filmów dla telewizji polskiej Era Wodnika. Autor na nagradzanych na wielu festiwalach filmów, w tym najwybitniejszych, jak Nieskończoność dalekich dróg. Podpatrzona podsłuchana Zofia Rydet A.D. 1989 i Fotograf Polesia (2001) o Józefie Szymańczyku, zawodowym fotografie, który w końcu lat 30. stworzył unikatową kolekcję portretów w okolicach Kosowa Poleskiego. W 1986 przy okazji jubileuszu dwudziestopięciolecia grupy Zero 61 miała miejsce indywidualna ekspozycja Różyckiego pt Resekcja wspomnień z okolic <Zatrutych studni> (Galeria PSP, Toruń). Jest ona ważną także innego powodu, ponieważ artysta rozpoczął pracę na autocytatem, związanym z nowym kontekstem i odczytywaniem fotokolażu Zatruta studnia (Muzeum Historii Fotografii w Krakowie), polegającym na próbie odcięcia się sentymentalizmu z czasów Zero 61.
W 2010 roku został odznaczony medalem Gloria Artis w uznaniu pracy artystycznej.
Od lewej: Wojciech Bruszewski, Andrzej Różycki, Antoni Mikołajczyk, Józef Robakowski, Czesław Kucha i Jerzy Wardak, fot. A. Różycki
Twórczość Andrzeja Różyckiego jest wyjątkowa, ceniła ją bardzo w latach 80. i 90. Urszula Czartoryska - najwybitniejszy polski krytyk fotografii po drugiej wojnie światowej, do 1998 roku kierownik Działu Fotografii i Technik Wizualnych Muzeum Sztuki w Łodzi, zlikwidowanego w 2008 roku. W dużej mierze oparta jest ona na przetworzeniach obrazu pozytywowego, polegających na manualnych interwencjach o charakterze malarskim (czasy Zero 61) oraz technice fotokolażu od lat 60. poprzez lata lata 80., do Fotoandrzejozofii (od 2010), polegającego na wykorzystywaniu fragmentów, jakie powstały z fotografii Zofii Rydet, która korzystała z nich przy realizacji swego ostatniego cyklu Suita śląska. W 1989 roku Czartoryska zorganizowała w Muzeum Sztuki w Łodzi przekrojową ekspozycję Spojrzenia/Wrażenia. Fotografia polska lat osiemdziesiątych ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi, w której brał udział Różycki, z dwiema fotografiami z cyklu Koszulki Panny Marii.
Okładka folderu wystawy Spojrzenia/Wrażenia, Muzeum Sztuki w Łodzi, 1989, druk ksero
Andrzej Różycki, fot. Piotr Kosiński, 2011
Rozległa twórczość fotograficzna Andrzeja Różyckiego od czasów grupy Zero 61 posiadała istotne przesłanie antropologiczne, o symbolicznym przesłaniu i jak w przypadku Zofii Rydet o charakterze chrześcijańskim. W latach 60. jego styl miał zabarwienie ekspresjonistyczne, ale eksplorujące strukturę medium w kierunku konceptualnym. W latach 70., podobnie jak inni członkowie WFF analitycznie badał pojemność informacyjno-znaczeniową fotografii (cykl Fotografia warunkowa), w tym co istotne nie zrezygnował z jej możliwości symbolicznych. W kolejnej dekadzie lat 80. posługiwał się ironią, cytatem gazetowym (technika kolażu) w bardzo ważnym cyklu Analiza fotografii monopolowej, krytykując tzw. państwo wojny, stan wojenny i generała Wojciecha Jaruzelskiego w formule dadaistycznej. Jego znaczenie jest patriotyczne, sytuując się między kategorią karykatury i groteski. Inna wystawa Koszulki Panny Marii z 1986 roku była wyrazem powrotu do sfery sacrum, ale także kategorii autocytatu. W tym cyklu wyobrażenia tytułowych koszulek panny Marii, pokazane zostało zarówno od strony poważnej, jak też potraktowane zostało z charakterystycznym dla kręgu Łodzi Kaliskiej poczuciem humoru.
Andrzej Różycki i Krzysztof Jurecki na tle pracy Ireny Nawrot, Galeria Imaginarium, Łódź, 2014, fot. P. Kosiński
W latach 90. dała o sobie znać tęsknota za religijnością i autentyczną sztuką ludową. Uwiarygodniło się to w cyklach wykorzystujących montaż negatywowy: Drzewo poznania, Raj tracony, Natury frasobliwe.
W XXI wieku artystę interesuje problem "śmieci fotografii analogowej" (wystawy pt. W hołdzie ś.p. fotografii analogowej i autocytat, w cyklu Fotografia nostalgiczna wykorzystuje rodzinne fotografie z archiwum domowego z lat 40. XX wieku, dotyczą one matki, ojca, siostry. W 2004 roku w Muzeum Historii Fotografii w Krakowie odbyła się retrospektywna ekspozycja Andrzej Różycki. Chodzę swoimi drogami (kuratorzy: Marek Janczyk i Iwona Święch). Ekspozycja, której byłem pomysłodawcą, miała następnie odbyć się także w Muzeum Sztuki w Łodzi. Ale do tego nie doszło. Natomiast 2006 roku otworzono w Japonii (The Shoto Museum of Art w Tokio [25.07-27.08], a potem w Niigata City Art Museum [01.09-22.10] bardzo dużą ekspozycję XX wiek w fotografii polskiej z kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi (kuratorzy: Ewa Gałązka, K. Jurecki i Hitoyasu Kimura), na której pokazano cztery prace Różyckiego.
W XXI wieku był także kuratorem kilku wystaw Zofii Rydet, m.in.: w Galerii Starmach w Krakowie (2008), w Muzeum Kinematografii w Łodzi (2011), w Muzeum Gliwicach (2012), w Muzeum Kinematografii w Łodzi (2015), w Galerii Sceny Plastycznej KUL w Lublinie (2016). Niektóre z nich przygotował z Karolem Jóźwiakiem, który stał się także propagatorem twórczości Różyckiego. Oprócz Rydet (zm. 1997), artysta pozostawał w bliskich związkach artystycznych, z Michałem Kokotem (zm. 2014), Stanisławem J. Wosiem (zm. 2009). Od lat 60. do chwili obecnej przyjaźni się z Józefem Robakowskim, który była kuratorem ekspozycji intermedialnej Lochy Manhattanu (nieczynne garaże na osiedlu mieszkaniowym tzw. Manhattanu w Łodzi w 1989), gdzie pokazano prace Różyckiego z serii Moje prywatne Kalwarie. a na przełomie 1991/1992 w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie Robakowski zaprezentował jego prace na pokazie Sztuka osobna, czyli republika artystów niezależnych.
W 2011 roku w Galerii Współczesnej Sztuki Sakralnej "Dom Praczki" w Kielcach miała miejsce jego wystawa Raj tracony a w 2015 w Galerii Saskiej, czyli na parkanie Ogrodu Saskiego w Lublinie przygotowano monumentalny pokaz kilkudziesięciu w formie bilbordów. W 2014 w Ośrodku Działań Artystycznych w Piotrkowie przygotowałem ekspozycję o charakterze małej retrospektywy Andrzej Różycki i Adam Rzepecki. Drogi wyjścia i dojścia... Fotografia, malarstwo, obiekty z lat 1968-2014 a w 2016 w Galerii Wozownia w Toruniu W stronę człowieka. W hołdzie Zofii Rydet, na której w oddolnej sali jako wstęp do ekspozycji pokazano cały cykl Różyckiego Fotoandrzejozofia.
W latach 70. i 80. artysta współpracował z Galerią "Foto-Medium-Art" we Wrocławiu (kierownik Jerzy Olek) i Małą Galerią ZPAF (kierownik Marek Grygiel) w Warszawie, gdzie prezentował swoje ekspozycje. Do chwili obecnej wystawia także w galerii "FF" (ekspozycje z 1990 i 2004 roku) w Łodzi i w Galerii Wschodniej w Łodzi, gdzie w 1990 miał miejsce jego Performance z udziałem syna Borysa (zam. 2016). Galeria "FF" pokazała jego prace na dużych wystawach przeglądowych, m.in. Czas Forum Fotografii. 25 lat galerii FF, (Łódź 2008), do której wydano duży katalog.
W 2012 roku Jacek Jóźwiak nakręcił film pt. Fotozofia. Sztuka fotografii według Andrzeja Różyckiego. Reżyser przedstawił sakralną postawę artysty w kontekście całości jego dokonań fotograficznych. Wykorzystano fakt, że Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi zorganizowano największą do chwili obecnej wystawę Andrzej Różycki. Poetyka form (kurator Janusz Zagrodzki). Porównywalną jeśli porównywać o ilość prezentowanych prac, był pokaz z 2011 roku w toruńskiej Galerii Wozownia pt. Andrzej Różycki. Bycie z sacrum (kurator Krzysztof Jurecki).
Zaproszenie na wystawę Raj tracony. Andrzej Różycki. Fotografie, 2011
W XXI wieku był także kuratorem kilku wystaw Zofii Rydet, m.in.: w Galerii Starmach w Krakowie (2008), w Muzeum Kinematografii w Łodzi (2011), w Muzeum Gliwicach (2012), w Muzeum Kinematografii w Łodzi (2015), w Galerii Sceny Plastycznej KUL w Lublinie (2016). Niektóre z nich przygotował z Karolem Jóźwiakiem, który stał się także propagatorem twórczości Różyckiego. Oprócz Rydet (zm. 1997), artysta pozostawał w bliskich związkach artystycznych, z Michałem Kokotem (zm. 2014), Stanisławem J. Wosiem (zm. 2009). Od lat 60. do chwili obecnej przyjaźni się z Józefem Robakowskim, który była kuratorem ekspozycji intermedialnej Lochy Manhattanu (nieczynne garaże na osiedlu mieszkaniowym tzw. Manhattanu w Łodzi w 1989), gdzie pokazano prace Różyckiego z serii Moje prywatne Kalwarie. a na przełomie 1991/1992 w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie Robakowski zaprezentował jego prace na pokazie Sztuka osobna, czyli republika artystów niezależnych.
Zaproszenie na wystawę w Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi, kurator Janusz Zagrodzki, 2011
W 2011 roku w Galerii Współczesnej Sztuki Sakralnej "Dom Praczki" w Kielcach miała miejsce jego wystawa Raj tracony a w 2015 w Galerii Saskiej, czyli na parkanie Ogrodu Saskiego w Lublinie przygotowano monumentalny pokaz kilkudziesięciu w formie bilbordów. W 2014 w Ośrodku Działań Artystycznych w Piotrkowie przygotowałem ekspozycję o charakterze małej retrospektywy Andrzej Różycki i Adam Rzepecki. Drogi wyjścia i dojścia... Fotografia, malarstwo, obiekty z lat 1968-2014 a w 2016 w Galerii Wozownia w Toruniu W stronę człowieka. W hołdzie Zofii Rydet, na której w oddolnej sali jako wstęp do ekspozycji pokazano cały cykl Różyckiego Fotoandrzejozofia.
W latach 70. i 80. artysta współpracował z Galerią "Foto-Medium-Art" we Wrocławiu (kierownik Jerzy Olek) i Małą Galerią ZPAF (kierownik Marek Grygiel) w Warszawie, gdzie prezentował swoje ekspozycje. Do chwili obecnej wystawia także w galerii "FF" (ekspozycje z 1990 i 2004 roku) w Łodzi i w Galerii Wschodniej w Łodzi, gdzie w 1990 miał miejsce jego Performance z udziałem syna Borysa (zam. 2016). Galeria "FF" pokazała jego prace na dużych wystawach przeglądowych, m.in. Czas Forum Fotografii. 25 lat galerii FF, (Łódź 2008), do której wydano duży katalog.
Od lewej: Andrzej Różycki, Stanisław Woś i Andrzej Strumiłło, 2007, fot. Iza Muszczenko
Wystawa, Andrzej Różycki. Bycie z sacrum, Galeria Wozownia, 2011, fot. K. Napiórkowski
Adam Rzeepcki i Andrzej Różycki. Dworzec PKP Łódź-Chojny, 2014, fot. A. Lachowicz
Zaproszenie na wystawę Andrzej Różycki i Adam Rzepecki. Drogi wyjścia i dojścia... Fotografia, malarstwo, obiekty z lat 1968-2014, ODA, Piotrków Trybunalski, 2014
Zaproszenie na wystawę, Galeria Saska, Lublin, 2015
Andrzej Różycki, Galeria Saska, Lublin, 2015, fot. A. Różycki
Andrzej Różycki i Leszek Mądzik na tle pracy Andrzeja Różyckiego Legenda, Lublin, 2015, fot. Iwona Kawiorska
W 2012 roku Jacek Jóźwiak nakręcił film pt. Fotozofia. Sztuka fotografii według Andrzeja Różyckiego. Reżyser przedstawił sakralną postawę artysty w kontekście całości jego dokonań fotograficznych. Wykorzystano fakt, że Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi zorganizowano największą do chwili obecnej wystawę Andrzej Różycki. Poetyka form (kurator Janusz Zagrodzki). Porównywalną jeśli porównywać o ilość prezentowanych prac, był pokaz z 2011 roku w toruńskiej Galerii Wozownia pt. Andrzej Różycki. Bycie z sacrum (kurator Krzysztof Jurecki).
Grzegorz Jarmocewicz i Andrzej Różycki, festiwal Interfoto w Białymstoku, 2013, fot. K. Jurecki
Andrzej Różycki w swoim mieszkaniu, sierpień 2016, fot. K. Jurecki
Artysta jest też ważnym i co istotne bardzo konsekwentnym teoretykiem, który od lat 70. aż do chwili obecnej systematycznie pisze krótkie eseje na temat fotografii. Na początku zajmował się analizą medium fotograficznego, by tekście W hołdzie ś.p. fotografii analogowej, zamieszczonym w katalogu pod tym samym tytułem (galeria 87, Łódź, maj-czerwiec 2009, s. nlb, real. katalogu Art New media S.A.) napisał: "Imperatyw zrealizowania swoistego hołdu i pożegnania, pomysł wystawy z czasem nabierał realnych kształtów. Powstawały poszczególne obrazy i obiekty fotozoficzne. Równolegle dochodziły do głosu refleksje, ulotne myśli, które próbowałem łapać i notować. Stąd zrodziła się forma swoistego "dziennika". Był to bardzo istotny głos w sprawie "śmierci fotografii tradycyjnej", wyrażony przez artystę, który przez całą twórczość kwestionował jej walor podstawowy, czyli dokumentaryzm i fotogenię. .
Wybrana bibliografia:
K. Jurecki, Andrzej Różycki, ww.culture.pl, marzec 2004
Andrzej Różycki.Chodzę swoimi drogami, MHF, Kraków 2004, kat. wyst.
Andrzej Różycki. Poetyka form, MGS w Łodzi, Łódź, 2011, kat. wyst.
Andrzej Różycki. Bycie z sacrum, Galeria Wozownia, Toruń, 2011, kat. wyst.
Wybrana bibliografia:
K. Jurecki, Andrzej Różycki, ww.culture.pl, marzec 2004
Andrzej Różycki.Chodzę swoimi drogami, MHF, Kraków 2004, kat. wyst.
Andrzej Różycki. Poetyka form, MGS w Łodzi, Łódź, 2011, kat. wyst.
Andrzej Różycki. Bycie z sacrum, Galeria Wozownia, Toruń, 2011, kat. wyst.
Zaproszenie na wystawę Magia monidła, Galeria 87, Łódź, 2011
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz